24 maart 2025
Hoe gaat het met Landstede, Windesheim en Lesson Study?
Landstede heeft samen met hogeschool Windesheim Lesson Study op maat gemaakt voor het professionaliseren van docenten in het mbo. De wetenschappelijk onderbouwde onderzoeksmethode komt uit Japan en is de snelst groeiende manier om docenten te helpen bij het verbeteren van de kwaliteit van hun lessen. Landstede zet Lesson Study in in het pedagogisch-didactisch traject van startende docenten en binnen teams, om de onderwijskwaliteit continu te verbeteren.
‘Wij zijn een van de eerste pdg-opleidingen die lesson study heeft opgenomen in het curriculum. En daar ben ik heel trots op’, zegt lerarenopleider Jenny Terpstra-Tromp van Windesheim. Samen met procesbegeleider Tom Schurink begeleidt ze de docenten binnen Landstede. Vandaag nemen we een kijkje op de opleiding Veiligheid van Landstede, waar een groep docenten bezig is met een training.
‘Docenten doen onderzoek naar hun eigen lessen’, legt Jenny vooraf uit. ‘Onderzoekend vermogen is een eis in de docentenopleiding. Vaak doen docenten dat alleen, maar dat is niet erg motiverend. Samen een onderzoeksvraag formuleren, kennis opdoen bij deskundigen en studenten observeren wel. Van docenten wordt verwacht dat ze een onderzoekende houding stimuleren bij studenten. Docenten leiden immers op voor een vak, een vervolgopleiding en voor goed burgerschap. Er is zoveel fake news, er zijn zoveel nieuwe ontwikkelingen. Daar moet je als student je weg in kunnen vinden. Dit programma is dus voor iedereen in het mbo goed.’
Karin Messelink heeft de methode naar Landstede gehaald. Zij won met haar team de challenge Nieuwe Rollen en Taken van Docenten. Met de bijdrage van 25.000 euro gaf ze het programma een veel praktischer invulling: ‘Wij zijn de eersten die dit in het mbo doen’, zegt ze. ‘We betrekken studenten veel meer bij het onderzoek. We observeren ze tijdens lessen en interviewen ze om voorbij onze aannames te kijken en te zien hoe we hun lessen nog beter bij hun leefwereld kunnen aansluiten. Ook maken we de methode op maat voor de beroepspraktijk.’
Lesson Study in de praktijk: zes stappen
Tom Schurink: ‘Als je je aannames checkt bij de studenten kom je vaak tot verrassende conclusies. Als een student achterover leunt wil dat niet zeggen dat hij afhaakt. Een van mijn studenten zei: De lesstof kwam binnen, ik moest echt even verwerken wat je zei. Een andere groep studenten leek niet geïnteresseerd in een les over het rechtssysteem. Wat bleek? Ze haakten af op moeilijke woorden.’ Tom rekent voor hoeveel meer woorden een volwassene kent dan een student van 21. ‘We maken gebruik van lesmethodieken die bewezen werken en wetenschappelijke bronnen voor verdieping.’ De laatste stap is: het geleerde in praktijk brengen in een volgende les. De methode is bedoeld om te blijven toepassen en je zo te ontwikkelen in nieuwe taken en rollen.
‘We merken dat bij docenten een lerende cultuur ontstaat, waarin ze kunnen samenwerken aan verbetering’, zegt Jenny. Tom vult aan: ‘Docenten leren in een groep ook van elkaar. Het thema van de een zet ook de anderen aan het denken.’ In een klaslokaal van Landstede zitten vier docenten Veiligheid samen te werken aan een les over het Nederlandse rechtssysteem. Een taai en saai onderwerp, had Karin al gewaarschuwd. Op het scherm staat ‘De Nederlandse wet is toepasselijk op…’ met een opsomming eronder. Maar de toekomstige boa’s en veiligheidsmedewerkers moeten het wel weten straks. Hoe maak je dat nou interessant?
Ze kunnen een deskundige invliegen, maar die is nog niet gevonden. Karin kent iemand die veel van veiligheid weet en ook van Lesson Study. ‘Zij kan differentiëren tussen verschillende niveaus’, zegt ze. Dat is nodig, want in deze klas zitten havisten naast mbo’ers niveau 1, 2 en 3. Ga er maar aan staan met deze stof.
De docenten hebben net met studenten gebrainstormd. Een student noemde een serious game die hij leuk vindt. Prompt start een van de docenten de game op, de docenten worden ook meteen enthousiast. Ze moeten crypto van elkaar stelen door vragen over het rechtssysteem te beantwoorden. Een spannende beat en een stoer, gruizelig scherm met de stand maakt de beleving compleet. ‘Oh, er zit een spelfoutje in!’ Roept docent Mieke. Ze staat ver voor. Dan steekt docent Jasper beide armen in de lucht: ’Gewonnen! Op het laatste moment Mieke verslagen!’ Ingrid Heslinga blijft in haar rol als procesbegeleider: ‘Je kunt deze game spelen als je de stof hebt behandeld.’ De groep besluit het zo te doen.
De praktisch toepasbare wetenschappelijke kennis van Landstede is al bij heel wat mbo-scholen terecht gekomen, zoals bij de Herman Brood Academie. Een van de docenten volgt de training voor procesbegeleiders. Tom heeft een presentatie gegeven op het grote mbo-congres CvI en het practoraat docentprofessionalisering maakt docenten enthousiast via (2) Practoraat Docentprofessionalisering: Posts | LinkedIn. En ook op het internationale Lesson Study congres heeft Landstede acte de présence gegeven. ‘We doen hier ons best voor omdat we er zo in geloven’, zegt Tom. ‘En onderwijs is delen. We worden er allemaal rijker van.’
Foto: Arvid Huser en Tim Visscher oefenen met fouilleren op docent Tom Schurink. (Jeremy Paesch)